KUZEYEGEHABER-ABD’deki bir grup bilim insanı, kimsenin daha önce hiç görmediği yeni bir renk algıladıklarını iddia ediyor. Tartışmalı bu iddia, yapılan bir deneyin ardından ortaya atıldı. Deneyde araştırmacıların gözlerine lazer darbeleri gönderildi. Retina üzerindeki belirli hücreleri uyararak, bu lazer ışınları araştırmacıların görsel algı sınırlarını aşmalarını sağladı.
YENİ RENGİN ADI ‘OLO’
Beş kişinin deneyimlediği bu yeni renge “olo” adı verildi. Tanımlamaları “mavi-yeşil” tonuna yakın olsa da, bilim insanlarına göre bu tanım deneyimlenen rengin zenginliğini ifade etmeye yetmiyor. Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’den elektrik mühendisi Ren Ng, “Başından beri bunun eşi benzeri olmayan bir renk sinyali gibi görüneceğini tahmin ediyorduk ama beynin bu durumu nasıl işleyeceğini bilmiyorduk. Gördüğümüz şey inanılmazdı, çok doygun bir renkti.” dedi.
Araştırmacılar, “olo”ya en yakın renk olarak turkuaz tonlarında bir kare görsel paylaştı ancak bu rengin sadece retina üzerinde lazer uyarımıyla deneyimlenebileceğini belirttiler.
Görme bilimcisi Austin Roorda, “Bu rengi bir yazı ya da ekranda göstermek mümkün değil. Zaten tüm mesele bu: Bu, bizim normalde gördüğümüz bir renk değil. Sadece bir benzeri olabilir ama gerçek deneyimin yanında çok sönük kalıyor.” diye konuştu.
İnsanlar renkleri, retinadaki koni hücreleri aracılığıyla algılıyor. Bu hücreler uzun (L), orta (M) ve kısa (S) dalga boylarına duyarlıdır. Gün ışığı gibi doğal ışıklar bu üç koni tipini farklı derecelerde uyararak renkleri oluşturur. Örneğin kırmızı L konilerini, mavi ise S konilerini yoğun olarak uyarır. Ancak M konileri ortada yer alır ve onları yalnız başına uyaracak doğal bir ışık yoktur.
YENİ RENK NASIL KEŞFEDİLDİ?
Berkeley ekibi, bu sınırlamayı aşmak için bir kişinin retinasındaki M konilerinin konumunu haritalandırarak işe başladı. Ardından lazerle bu bölge tarandı. M konisine ulaşıldığında, göz hareketleri hesaba katılarak hücreye küçük bir ışık darbesi gönderildi. Böylece yalnızca, doğal ışıkta gerçekleşmeyecek bir durum yaşandı ve M konilerinin uyarıldığı bir renk algısı oluştu.
Sonuçlar Science Advances dergisinde yayımlandı. Katılımcılar, görüş alanlarında dolunayın yaklaşık iki katı büyüklüğünde bir renk lekesi gördüklerini belirtti. “Olo” ismi ise L, M ve S konilerini temsil eden ikilik sistemden geliyor: 0 (L kapalı), 1 (M açık), 0 (S kapalı).
TARTIŞMA YARATTI
Ancak herkes bu çalışmaya ikna olmuş değil. Londra’daki City St George’s Üniversitesi’nden görme bilimcisi John Barbur, “Bu yeni bir renk değil” diyerek iddiayı eleştirdi. Ona göre bu, yalnızca M konilerinin uyarılmasıyla oluşan, daha doygun bir yeşil tonu. Barbur ayrıca çalışmanın bilimsel değerinin sınırlı olduğunu savundu.
Araştırmacılar ise geliştirdikleri ve “Oz Vision” adını verdikleri bu teknolojiyle görme algısının nasıl oluştuğuna dair temel bilimsel sorulara yanıt arayabileceklerini düşünüyor. Ayrıca bu yöntemle renk körlüğü ya da retinitis pigmentosa gibi görme hastalıklarının daha iyi anlaşılması mümkün olabilir.
Peki, herkes bir gün bu “olo” rengini görebilecek mi? Ren Ng’e göre bu pek olası değil: “Bu temel bilim çalışması. ‘Olo’yu yakın zamanda bir telefon ekranında ya da televizyonda göremeyeceğiz. Sanal gerçeklik teknolojisiyle bile oldukça uzak bir noktadayız…”
İşte o renk
Kaynak-Gerçek Gündem
