KUZEYEGEHABER-Astronotlar, Dünya’nın yer çekim kuvvetinin bulunmadığı ortamda yaşıyorlar ve bu durum da yediklerinden içtiklerine kadar her şeyi etkiliyor. Uzayda yer çekimi olmadığından, yiyeceklerin ve içeceklerin hareket şekli de farklı oluyor.
Sadece astronotların yemek yeme deneyimini değil aynı zamanda sağlıklarını ve uzay araçlarının güvenliğini de etkileyen yiyecekleri sıralayalım.
Kuru yiyecekler, kırıntılara neden olabilecek özellikleri nedeniyle uzayda yasaklandı. Örneğin, bisküvi veya ekmek gibi yiyecekler, küçük parçacıklara ayrılarak yüzer hâle gelebilir. Bu kırıntılar, astronotların solunum yollarına kaçabileceği gibi gözlerine zarar verebilir veya hassas elektronik cihazlara girerek ciddi arızalara yol açabilir.
Alkol, soda gibi gazlı içecekler ise uzayda tüketilmesi kesinlikle yasak olan bir başka yiyecek grubu. Dünya’da, gazlı içeceklerin içindeki karbondioksit gazı kabarcıkları, sıvının yüzeyine çıkıyor ve havaya karışıyor.
Ancak uzayda, yer çekimi olmadığı için bu gaz kabarcıkları sıvının içinde kalıyor ve astronotların midelerinde rahatsızlığa neden olabiliyor. Bu; mide ağrısı, gaz sancısı ve diğer sindirim problemlerine yol açabiliyor.
Yemekleri tatlandırmak isterlerse maalesef tuz ve karabiber gibi baharatlar da yasak. Taneciklerin havada asılı kalması, kırıntı sebebiyle tehlikeye dönüyor. Ancak NASA bu konuda astronotların ağız tadını düşünmüş olacak ki sıvı baharatı geliştirdi.
Önceden hazırlanmış solüsyonları sos gibi kullanabiliyorlar. Uzmanlar baharatları tuzu suda, karabiberi yağda eriterek sos hâline getiriyor.
Yer çekimsiz ortamda dondurma eridiğinde, sıvı parçacıklar serbestçe dolaşarak astronotların solunum yollarına kaçabiliyor veya elektronik cihazlara da zarar verebiliyor. Bu yüzden de geliştirilmiş astronot dondurması yiyorlar.
Astronot dondurması olarak da geçen bu gıda, dondurularak kurutulmuş bir dondurma türü. Liyofilizasyon adı verilen bir teknikle hazırlanıyor. Bu süreçte, dondurma önce donduruluyor, ardından vakum altında ısıtılarak su içeriği tamamen buharlaştırılıyor.
Böylece dondurma kuru ve katı bir yapıya kavuşuyor, hafifliyor ve uzun süre bozulmadan saklanabilir hâle geliyor.
Astronotların beslenme düzenleri, NASA ve diğer uzay ajansları tarafından titizlikle planlanıyor.
Uzayda güvenli ve sağlıklı beslenmeyi sağlamak için yiyecekler özel olarak hazırlanıyor ve paketleniyor. Astronotlar için üretilen yiyecekler, genellikle dondurularak kurutuluyor ve vakumla paketleniyor. Bu yöntemler ile de yiyecekler uzun süre dayandığı gibi ayrıca kırıntı sorunu da ortadan kalkıyor…
Webtekno
Kaynaklar: Discover Magazine, Franklin Enstitüsü, Popular Science
