KUZEYEGEHABER-Hint asıllı ekonomist Paritosh Bansal Reuters’e yaptığı açıklamada, “ABD, dolarını bu kadar güvenilir kılan bütün özelliklerini kendi kendine imha etmeye başladı.
Eline almaması gereken bir şeyi almış küçük bir çocuk gibi adeta” dedi. Donald Trump’ın suçlu bulunmasının ardından hukukun üstünlüğüne yönelik artan saldırılar, ABD’nin dünyanın geri kalanına dolara bir alternatif bulmaları için “etkili bir şekilde meydan okuduğunun” işaretlerinden sadece biri. Ancak şu ana kadar gerçek bir alternatif ortaya çıkmadı.
Ekonomist Eswar Prasad da meslektaşı Bansal’ınkine benzer bir açıklamayı Foreign Affairs’e verdiği demeçte yaptı. Prasad “Amerika’nın para biriminin egemenliğini yıkmak her zamankinden daha zor olsa da ABD hükümeti bunu bile isteye yapmak istiyor gibi hareket ediyor” diyor. Diğer ülkeler, “ekonomilerini ve finansal sistemlerini ABD politikalarının değişkenliklerine maruz bırakan” bu finansal güçten hoşlanmıyor. Ve Amerika’nın ekonomisi, yüksek borç ve “istikrarsız” siyasi karar alma süreçleri nedeniyle “artık bir zamanlar olduğu gibi dev değil”. Bunun doları zayıflatması gerekir. Fakat ortadaki durum hiç de öyle değil.
Financial Times’ta yazan Steven B. Kamin ve Mark Sobel “Doların hakimiyetine yönelik en büyük tehdit Amerika’nın işlevsizliğidir” diyor. Dolar gücünü, küresel GSYH’nin %25’ini üreten Amerikan ekonomisinin büyüklüğünden alıyor. Ancak “ABD’deki siyasi işlev bozukluğu devam ederse” ve politikacılar ulusal borcu sürdürülemez oranlarda arttırmaya devam ederse tüm bunlar ortadan kalkabilir. Söz konusu makale şu dikkat çekici yorumla sonlanıyır: “Eğer ABD kendi evini daha iyi bir düzene sokmazsa, dolar hakimiyeti endişelerimizin en küçüğü olacaktır.”
The Economist’te çıkan bir başka makalede ise “Amerika ile ilgili çarpıcı olan şey, piyasalarının siyasi işlev bozukluğu ve mali kırılganlık tehdidine karşı bağışıklık kazanmış gibi görünmesidir” yorumu bulunuyor. Kabul, dünyanın geri kalanı ekonomik açıdan zor durumda – Amerika’nın ekonomisi Avrupa’dan daha hızlı büyüyor, Çin emlak kriziyle boğuşuyor, Fransa aşırı sağın olası bir ele geçirmesiyle karşı karşıya ve Brexit sonrası İngiltere ekonomik olarak durgunlaşıyor. En azından şimdilik, “Amerika dünya ekonomisinin tek siperi” konumlanmasını muhafaza edebiliyor. Ancak bu durum Washington’daki siyasi işlevsizlik ve pervasız mali politikalar nedeniyle bozulabilir. Her an bozulabilir.
SIRADA NE VAR?…
Yatırımcıların dolar konusunda temkinli davrandığına dair işaretler var. The Wall Street Journal uzmanları dünyanın dört bir yanındaki merkez bankalarının “küresel altın rezervlerinin önümüzdeki yıl artmasını beklediğini” ve parlak metali fonları saklamak için daha güvenli bir bahis olarak gördüğünü belirtiyor. Dünya Altın Konseyi’nden bir yetkili “Olağanüstü piyasa baskısı, eşi benzeri görülmemiş ekonomik belirsizlik ve dünyanın dört bir yanındaki siyasi çalkantılar, altını merkez bankaları için ön planda tuttu” diye yazdı.
Yatırımcılar dolardan uzaklaştığında, bu genellikle diğer “dört büyük” para birimi olan euro, yen ve sterline yönelmiyor. Uluslararası Para Fonu ekonomistleri bunun yerine genellikle “Avustralya doları, Kanada doları, Çin renminbisi, Güney Kore wonu, Singapur doları ve İskandinav para birimleri dahil olmak üzere geleneksel olmayan rezerv para birimleri” olduğunu belirtiyorlar.
Eğer dolar hakimiyetini kaybederse, bu muhtemelen bir gecede gerçekleşmeyecektir. Bunun yerine, “küçük, açık, iyi yönetilen ekonomilerin geleneksel olmayan para birimleri için artan bir role” yol açan “çok kademeli” bir süreç olacaktır…
