KUZEYEGEHABER-Ay’a ilk kez bir insanın ayak basışı, yüz milyonlarca insanın birlikte izlediği, şaşırdığı ve heyecanlandığı büyük bir andı. Milyonlarca yıldır kafamızı kaldırıp karşılaştığımız büyüleyici yuvarlak, sonunda insan için ulaşılabilir bir hedef olmuştu.
İlk insanlı Ay görevlerinden elde edilen veriler ve yıllar içerisinde Ay ile ilgili yürütülen araştırmalar, uydumuzu yakından tanımamızı ve daha fazlasını istememizi sağladı. Aradan geçen 50 yıldan sonra, Ay yeniden insanların ayak basacağı bir hedef haline geldi. Ancak bu kez insanlığı Ay’a götürecek teknolojiden görevin amaçlarına kadar, her şey farklı.
İnsanlık bu kez NASA’nın Artemis görevi ile Ay’a gidecek. Görevin ilk ve insansız gerçekleşecek fırlatması ise önce bazı teknik nedenlerle, ardından da ekstrem hava koşulları ve fırtınaların etkisiyle ertelendi. Verilen en yeni tarih ise 12-27 kasım arasında bir gün. Bu büyük göreve haftalar kala, geçmişten farklarına göz atalım.
Apollo ile Artemis görevleri arasındaki farklar neler?
Apollo’dan sonra sıra Artemis’te: Ay’a ayak basacak ekipte köklü değişiklikler var…
Apollo görevleri ile Ay’a ayak basan 12 kişiden yalnızca bir tanesi bilim insanıydı. Ekibin geri kalanı ise asker kökenliydi. NASA’nın Artemis için astronotları seçeceği havuzda ise bolca bilim insanı bulunuyor.
Apollo görevleriyle Ay’a giden ekibin tamamı ‘beyaz erkeklerden’ oluşuyordu. NASA, Artemis görevi ile kadın ve ‘beyaz olmayan’ insanları da Ay’a taşımayı hedefliyor. NASA aynı zamanda ‘yalnızca bir kadın’ değil de, ekibin büyük kısmının ya da tamamının kadınlardan oluşma ihtimali olduğunu söylüyor.
Bir üstteki maddeye de gönderme olacak şekilde; görevin isminin Artemis seçilmesinin de sebebi aslında bu. Apollo, Yunan mitolojisinde Zeus’un oğullarından biri. İkiz kardeşi ise tanrıça Artemis…
Görevlerin arkasındaki teknoloji ve mühendislik de epey gelişti ve değişti..
Apollo Komuta Modülü, ekibin yolculuk ettiği modüldü ve 3 kişilik bir ekip maksimum 14 gün kadar kalabiliyordu. Bu 3 kişiden iki tanesi Lunar Modül ile Ay’a inerken bir kişi komuta modülünde kalarak Ay’daki ekibin geri dönüşünü bekliyordu. Artemis görevinde ise Orion 4 astronotu 21 gün ağırlayabilecek donanımla ve büyüklükte geliştirildi.
Astronotların Ay’a taşınması ise Artemis’te Human Landing System ile yapılacak.
Apollo görevinde astronotlar önce Saturn IB ve ardından da uzun yıllar ‘dünyanın en güçlü roketi’ unvanını taşıyan Saturn V’ten güç alarak Ay’a doğru yola çıktılar. Artemis görevinde ise dünyanın yeni en güçlü roketi SLS kullanılacak. SLS’nin itme gücü, Saturn V’in itme gücünden %15 daha fazla.
Apollo ile Artemis’in varış noktası için hedefledikleri bölgeler birbirine zıt.
Apollo görevleri döneminde Ay’a dair bilgimiz daha kısıtlıydı. Bu sebeple olabilecek en güvenli bölgeler iniş için seçildi. Artemis görevinde ise Ay’ın ‘daha gizemli’ güney Kutbu’na gidilecek. Çünkü bu bölgenin, Ay’daki su buzu kaynaklarını barındırdığı düşünülüyor.
Apollo ve Artemis’in Ay ile ilgili planları da oldukça farklı…
pollo ile insanlığın hedefi önce Ay yörüngesine girebilmek, sonra da ilk kez ayak basmaktı. Aynı zamanda görevin bir diğer önemli parçası ise Ay’dan toplanacak numuneler ile uydumuza yönelik araştırmalar gerçekleştirebilmekti.
Artemis’te ise esas amaç Ay yüzeyine ve yörüngesine kurulacak üsler ve istasyonlar ile hem araştırmaları derinleştirmek hem de Mars’a ve sonrasında derin uzaya yapacağımız yolculuklar için hazırlık yapmak. Bu amaç için Ay’da bir üs kurulacak ve burada sürekli kalan astronotlar araştırmalarına devam edebilecekler.
Apollo görevleri sonrası uzunca yıllar ‘Ay’da keşfedilecek fazla bir şey kalmadı’ gibi söylemler hakim olmuştu ve Ay ile ilgili esas hedef üzerine çıkabilmekmiş gibi lanse edilmişti. Çünkü o dönemde Ay görevleri bilimsel çalışmalardan ziyade ‘siyasi’ birer koz olarak görülüyordu. Artemis görevinde ise Ay’ın insan türünün geleceği için önemli bir istasyon olabileceği düşüncesiyle çok daha bilimsel bir bakış açısıyla hareket ediliyor.
NASA’nın Artemis görevi, Ay ile ilgili insanlığın tek projesi değil. Pek çok ülke özellikle Ay’daki buz ve su kaynaklarına ulaşabilmek ve uzay çalışmalarında uydumuzdan bir istasyon olarak yararlanabilmek için çeşitli çalışmalar gerçekleştiriyor.
Örneğin Çin de önümüzdeki yıllarda Ay’da kapsamlı bir araştırma istasyonu kurmaya hazırlanıyor. Hatta ABD’den bu konuda ‘Çin, Ay’ı ele geçirmeye çalışacak’ gibi absürt açıklamalar bile gelmişti.
Tüm bu çalışmalar sonrası gelecekte Ay’ı üzerinde ve yörüngesinde araştırmalar yapılan, diğer gezegenlere giderken uğranan bir istasyon olarak göreceğiz. Ancak öncesinde epey yolumuz var…
Webtekno
