KUZEYEGEHABER-Uzay ile ilgili araştırmalar, her geçen gün insanoğlunu biraz daha şaşırtıyor. Gezegenlerden uydulara, galaksilerden göktaşlarına kadar sayısız maddeye ev sahipliği yapan devasa boşluk, garip olaylarıyla da büyülüyor.
Nitekim yıldız patlamaları, bu garip olaylar verilebilecek en iyi örneklerden. Gökbilimciler, bu sıradışı olayları takip ederken keşfedilenlere bir yenisini daha ekledi.
Süpernova adı verilen yıldız patlamaları, enerjisi biten büyük yıldızların şiddetle patlaması olarak tanımlanıyor. Bazı patlamaların Güneş’in parlaklığının 100 milyon katına ulaşabildiği bilinirken, gökbilimciler yeni bir patlama türü keşfetti: İşte karşınızda Mikronova!
Ay’ın binde birini anca etkileyebiliyor…
Yıldızın sadece küçük bir bölümünde meydana gelen, saatlerce süren ve oldukça etkili olan Mikronova patlaması, beyaz cüce olarak bilinen bir tür zombi yıldız üzerinde meydana geldi. Aslında ölü yıldızların çekireği olan bu madeler, Dünya kadar küçük olmalarına rağmen güneş kadar ağır olabiliyorlar.
Sadece patlamalarda değil, birçok uzay harketinde garip davranışlar sergileyen bu kozmik çekirdeklerin ‘mikronova’ olarak adlandırılan bir patlama ile yok oldukları keşfedildi.
Patlama, beyaz cücelerden birinin adeta bir boşluk gibi davranması ile birlikte devasa bir çekim gücünün yakındaki yıldızdan hidrojeni emmeye başlaması ile gerçekleşiyor. Beyaz cücenin tüm yüzeyi hidrojen ile kaplandıktan sonra buradaki basınç yükseliyor ve termonükleer bir patlamaya yol açıyor. Patlama sonucunda cüceyi kapayan hidrojen saatlerce yanabiliyor.
Haftalarca süren patlamaların aksine: Mikronova 10 saat sürüyor…
Ancak yeni keşfedilen durum bu değil. Gökbilimcilerin yeni keşfettiği şey; beyaz cüce sistemlerini izlerken bir beyaz cücenin 10 saat kadar parlayıp söndüğüydü. Ara ara artan parlakık daha önce fark edilmemişti. Çünkü bu küçük gezegenlerde yaşanan saatlik değişimleri fark edebilmek için uzun süre yalnızca bu gezegenleri takip etmek gerekecekti.
Bilim adamları bu yaşananlara anlam vermeye çalışırken, yıldız patlaması ihtimalini hesaba dahi katmadılar. Çünkü patlamalar çok kısa ve zaman zaman parlayıp zaman zaman loşlaşacak düzeydeydi. Ancak bir süre sonra farklı beyaz cücelerde de aynı durum keşfedildi. Nihayetinde billim adamları yapboz parçaları misali boşlukları doldurdu ve bu patlamaların kısa süreli yıldız patlamaları olduğunu anladı. Henüz birçok detayı bilinmeyen bu patlamalara mikronova adı verildi.
Açıklanana göre yakın bir ikili yoldaştan aktif olarak malzemeyi bulamaçlayan beyaz cüce yıldızların yüzeyinde gerçekleşen Mikronova patlaması, kentilyonlarca kilogram yıldız malzemesi yakıyor. Bu miktarın, birkaç milyar Büyük Giza Piramidi’nin yanmasına eş değer olduğu söyleniyor…
Webtekno
