KUZEYEGEHABER-Biz farkında olmasak da, yıldızlar arasındaki boşluk aslında tamamen boş değil. Bu karanlık uzay boşluklarında, hafif ve çok da hafif olmayan gaz ve toz bulutları bulunuyor; 700 ışık yılı uzaklıkta bulunan muazzam bir boşluk hariç.
Astronomlar, Perseus ve Taurus takım yıldızları arasında 500 ışık yılından daha büyük çapı olan devasa bir boşluk keşfettiler.
Per-Tau Shell olarak adlandırılan bu oldukça büyük boşluğun, milyonlarca yıl önce gerçekleşmiş olan en az bir büyük süpernova patlaması sonucunda meydana geldiği ve Perseus ve Taurus takım yıldızlarındaki yıldızların oluşumunu da tetiklemiş olabileceği düşünülüyor.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde (CfA) teorik astrofizikçi olarak görev yapan Shmuel Bialy, konuyla alakalı olarak “Bu dev balonun yüzeyinde yüzlerce yıldız oluşuyor veya çoktan oluşmuş” diyor ve “İki teorimiz var- ya bu balonun tam merkezinde bir süpernova patladı ve gazı dışarıya iterek bizim bugün ‘Perseus-Taurus Süper Kabuğu’ olarak adlandırdığımız şeyi oluşturdu ya da milyonlarca yıldır meydana gelen bir dizi süpernova zamanla bunu yarattı. “ diye de ekliyor.
Uzayda herhangi bir şeyin haritasını çıkarmak oldukça zahmetli zor bir iştir. İki boyuttayken oldukça kolay sayılabilecek bu işlem; işin içine üçüncü boyut olan derinliğin girmesiyle epeyce detaylı bir çalışma gerektiren bir işe dönüşür. Bunu yapmanın birkaç yolu olsa da, kısıtlı bilgi ve imkansızlar göz önüne alındığında yapması oldukça sıkıntılı bir iştir.
Perseus ve Taurus moleküler bulutlarını incelemek için araştırmacılar, 2013’ten beri Samanyolu galaksisini mümkün olan en ayrıntılı ve en yüksek hassasiyetle üç boyutlu haritalamak için çalışan Avrupa Uzay Ajansı’nın uydu gözlemevi Gaia’dan gelen verileri kullandılar ki bu, ana galaksimizin yapısını ve dolayısıyla tarihini anlamamıza yardımcı olan en güçlü araçlardan biridir.
Bu veriler, bilim insanlarının etkileşimli 3 boyutlu görseller oluşturmasına olanak tanıyan, yapıştırıcı adı verilen görsel yazılımı kullanılarak analiz edildi ve bu analizden elde edilen verilerle de astronomlar, bu ve diğer moleküler bulutlardaki gazın 3 boyutlu haritalarını çıkardı.
Süpernova, yıldız oluşumunu tetiklemiş olabilir..
Harvard-Smithsonian CfA’da bir başka astronom olan Catherine Zucker, gelişmelerle ilgili olarak “Bu bulutları yıllardır görebiliyoruz; ancak gerçek şekillerini, derinliklerini veya kalınlıklarını hiç bilmiyorduk. Bulutların ne kadar uzakta olduğundan da emin değildik” diyor ve “Artık sadece yüzde 1 belirsizlikle nerede bulunduklarını biliyoruz, bu da aralarındaki boşluğu ayırt etmemize olanak sağlıyor. “ diye de ekliyor.
Bialy’nin ekibinin yaptığı analize göre neredeyse küresel bir şekli olan bu boşluk; çok büyük ihtimalle yıldızlararası uzayda her yöne şok dalgaları yayan oldukça güçlü bir süpernova patlamasın sonucu oluştu. Oluşan bu şok dalgası da genişledikçe etraftaki cisimleri itip sıkıştırdı ve en sonunda da küresel bir kabuk meydana geldi.
Araştırmacılara gör bu teori ayrıca moleküler bulutlardaki yıldız oluşumunun nasıl tetiklenmiş olabileceğini de ortaya koyacak cinsten.
Zucker, “Gazın yıldızları oluşturmak için kendisini nasıl yeniden düzenlediğine dair birçok farklı teori var, “ dedi ve devam etti: “Astronomlar bu teorik fikirleri geçmişte simülasyonları kullanarak test ettiler, ancak bu, teori ile gözlemi karşılaştırmak ve hangi teorilerin en iyi sonucu verdiğini değerlendirmek için gerçek -simüle edilmemiş- 3D görüntüleri ilk kez kullanışımız. “
Boşluğu oluşturan süpernova, Perseus ve Taurus takım yıldızlarını da oluşturmuş olabilir..
Yıldız oluşumunun, moleküler buluttaki daha yoğun bölgenin kendi yerçekimi altında çöküp dönmesiyle meydana geldiği düşünülmekte. Bir süpernovadan gelen şok dalgasının bu bölgenin etrafındaki boşluğa yayılmasıyla yıldızlararası ortamdaki gaz süpürülüp yoğun bölgelere sahip moleküler bulutlar oluşturabilir ve ardından da yıldızlar oluşmaya başlar.
Ekip, Per-Tau Shell’in bu şekilde oluşmuş olduğuna inanıyor. Yeniden yapılandırma gösteriyor ki bundan 6 ila 22 milyon yıl önce gerçekleşen birden fazla süpernova, yıldızlararası ortamda bir boşluk yarattı ve Perseus ile Taurus moleküler bulutlarının da oluşmasına neden oldu.
Konuya dair Bialy, “Bu, bir yıldız öldüğünde onun süpernovasının nihayetinde yeni yıldızların doğuşuna yol açabilecek bir olaylar zinciri yarattığını gösteriyor.“ ifadelerini kullandı..
Webtekno
