1999 yılından beri ÖTV ve Deprem Vergileri milyarlarca dolar oldu. Ama maalesef bu kaynaklar başka işler için kullanıldı. Başka işler için diyorum çünkü nerede kullanıldığını bilemiyoruz. Akla mantığa uymayan bu durumu üzülerek belirtiyorum.
Acaba deprem vergilerini amacı dışında kullananlar da benim gibi üzülüyorlar mıdır? Yoksa insanı özgür kılan aklıyla dalga geçtikleri için kendilerini hepimizden daha akıllı mı sanıyorlar? Sevgili okurlarım, yanıtları sizlere bırakıyorum.
Bir önceki yazımda dilim döndüğünce ülkemizin kurucusu Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün, 1924 yılında Erzurum’da gerçekleşen depremde neler yaptığını anlatmıştım. Bu yazımın geri kalan bölümünde, deprem bölgesinde halkıyla kucaklaşan, onların yaralarını saran Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet iradesinin Erzurum depremi sonrası yaptığı yardımlar hakkında bilgiler vermek istiyorum.
Erzurum depremi sonrasında, İçişleri Bakanlığı’nın isteğiyle ve Atatürk’ün onayıyla, ‘’Hareketi Arz Felaketzedeganı Komisyonu ‘’ kuruldu. CHP Hükümeti 17 Eylül 1924 tarihli ve 879 numaralı kararname ile depremzedelere kırk bin lira yardım yaptı. Bu hükümet yardım kısa sürede yüz on bin lirayı buldu.
2 Ekim 1924’te şimdilik elli bin liralık ek ödenek çıkarıldı. Bakanlar Kurulu, yine aynı gün elli bin daha gönderme kararı aldı. 3 Ekim 1924 tarihi itibari ile bütün hükümet yardımı yüz altmış bin lirayı buldu.
O zamanki adıyla Hilal-i Ahmer olan Kızılay, Erzurum’a bin adet battaniye, çamaşır, çorap, avcı yeleği ve çadır gönderdi. Kızılay’a ait Trabzon’daki on bin liralık eşya Erzurum’a gönderildi. 25 Eylül’e kadar süren yardımlarda Kızılay deprem bölgesine ellişer kişilik elli çadır, yüz İngiliz çadırı, bin battaniye ve iç çamaşırı, beş yüz fanila, iki yüz kat elbise, önemli miktarda ilaç ve tıbbi malzemeyi ulaştırdı.
Cumhurbaşkanı Atatürk, hükümetten bölgede doktor bulunmayan ilçelere doktor, sağlık personeli ve sağlık malzemesi gönderilmesini istedi.
Hükümet, depremde zarar gören ilçelerdeki memurlara üç taksitte ödenmek üzere birer maaş avans verilmesini kararlaştırıldı. ‘’Hareketi Arz Felaketzedeganı Komisyonu ‘, insan ve hayvanların barınması için barınak yapılmasına ve kereste ihtiyacının Sarıkamış ormanlarından karşılanmasına karar verdi.
Depremzedeler için Cumhuriyet ve Varlık gazeteleri yardım kampanyası başlattı. Cumhuriyet Gazetesi çalışanları, on yedi bin kuruş bağışladı. Bu kampanyaya Akhisar ve Ordu halkı kayıtsız kalmadı. Her iki şehirden toplam iki bin lira yardım toplandı.
İstanbul Belediyesi yirmi bin lira, Zonguldak Belediyesi beş yüz bin lira, Edirne Belediyesi altı yüz bin lira, Ankara Belediyesi çalışanları on üç bin dört yüz kuruş, Paşa İli Gazetesi sahibi Kasım Efendi üç yüz bin lira, Konya Mebusu Refik Bey beş yüz lira, Resimli Ay, Resimli Hafta dergileri de iki yüz elli bin lira bağışladı.
Erzurum depremzedelerine Atatürk ve eşi Latife Hanım ile vekillerde yardım ettiler. 1 Ekim 1924’te Atatürk on bin lira, eşi Latife Hanım on bin lira, vekiller de üç yüzer ile ellişer lira arasında değişen yardımda bulundular.
Deprem sonrası dışarıdan gelen yardımlarda oldu. Fransa Hükümeti elli bin Frank, Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa elli bin lira, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı Kızılhaç Komitesi iki bin Frank, Japon Kızılhaçı bin İsviçre Frankı, Amerika Salib-i Ahmer’i bin lira, Uluslararası Kızılhaç Komitesi beş bin Frank yardım gönderdiler.
Kaynaklar: Hüseyin Kalemli, ‘’1924 Erzurum Depreminde Yurt Dışından Yapılan Yardımlar ‘’, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü Dergisi 2010
Nurhan Aydın-Elif Ergün ,
‘’ 1924 Erzurum Depremi ve Gazi Mustafa Kemal Paşa ‘’i Tarih ve Günce, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarih Dergisi 2018
Şaban Ortak, ‘’1924 Erzurum Depremi ve Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal’in İkinci Erzurum Gezisi’’ Atatürk Dergisi 2010
