KUZEYEGEHABER-Evrende bulunan gök cisimlerine anlam vermek oldukça zor bir iş. Ne kadar fazla düşünürsek, o kadar çok çıkmaza girilen bu durumun en ciddi örneklerinden biri de kara delikler.
Saatlerce, aylarca, yıllarca hesaplamalar yapılsa bile keşfedilen oldukça az veri olduğundan, sonuca varmak ve bir fikir ortaya koymak pek de mümkün görünmüyor. Ancak artık eminiz ve gerçek olduklarını biliyoruz.
Süpernova patlaması sonrası oluşan kara deliklerin, büyüklükleri fazlasıyla göreceli. Yıldızların çarpışması esnasında ortaya çıkan enerjinin büyüklüğüne, oluşan elementlerin ağırlığına bağlı olarak kara deliklerin büyüklüğü de değişiyor.
Ayrıca kara delikler, gezegenlere ve yıldızlara göre çok daha yoğun cisimler oldukları için boyutlarına oranla korkunç düzeyde çekim güçleri bulunuyor.
NOT: Listede göreceğiniz “Güneş kütlesi” değeri, ilgili kara deliğin Güneşimizden kaç kat daha ağır olduğunu gösteriyor.
İşte bugüne kadar keşfedilmiş en büyük kara delikler:
TON 618
Holmberg 15A
IC 1101
S5 0014+81
NGC 6166
NGC 4889
OJ 287
NGC 1600
NGC 1600
Güneş kütlesi: 17 milyar..
Bu galaksinin, en az 30 daha uydu gökadaya sahip olduğu ve X ışını kaynağı olarak bilinir. NGC 1600’ün 4 milyar ışık yılı öncesinde gerçekleşen bir galaksi çarpışmasının sonucu ortaya çıktığına inanılıyor. Bu galaksinin yaşının 4.6 ila 8.8 milyar yıl olduğu tahmin ediliyor. Merkezindeki kara delik ise listemizin ilk sırasında yer alıyor.
OJ 287..
Güneş kütlesi: 18 milyar
OJ 287, yaklaşık 120 yıl öncesine kadar yarı optik patlamalar üreten, 3.5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir BL Lac* nesnesidir. İlk olarak radyo dalga boylarıyla tespit edildi. Bu süper kütleli kara deliğin çevresindeki galaksi, Güneş’in parlaklığının trilyon katından kadar parlaktır.
BL Lacertae nesnesi: BL Lacertae veya BL Lac nesnesi, bir tür aktif galaktik çekirdek galaksidir. Diğer kara deliklerin aksine, emisyon sürekliliğinin hakim olduğu kara deliklerdir.
NGC 4889..
Güneş kütlesi: 21 milyar
Caldwell 35 olarak da isimlendirilen E4 süperdev eliptik gökadası, 1785 yılında İngiliz astronom William Herschell tarafından parlak, belirsiz bir parça olarak keşfedildi. Dünyadan 308 milyon ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Galaksinin merkezinde, içeri sızan gazlar ve tozdan kaynaklanan sürtünme etkisiyle küme içi ortamı ısıtan süper kütleli bir kara delik vardır. Eliptik galaksilerde olduğu gibi, NGC 4889’un kütlesinin yalnızca bir kısmı yıldıza benzer. Ayrıca NGC 4889, güçlü bir X ışını, ultraviyole ve radyo frekansı radyasyon kaynağıdır.
NGC 6166..
Güneş kütlesi: 30 milyar
X ışını emisyonları açısından bilinen en parlak kara deliklerden biridir. NGC 6166’nın bir dizi galaksi çarpışması sonucu olduğundan şüpheleniliyor, çok sayıda küresel yıldız kümeye sahip olduğu biliniyor. Bu galaksinin en zengin küresel yıldız küme sistemine sahip olduğu düşünülüyor. 30 milyar güneş kütlesi ağırlığa sahip olduğu tahmin ediliyor.
S5 0014+81..
Güneş kütlesi: 40 milyar
Güneşten 300 trilyon kat parlaklığıyla bilinen en parlak kuasarlardan biridir. Samanyolu Galaksisi’nde bulunan tüm 100 ila 400 milyar yıldızdan çok daha parlaktır. Ne kadar parlak olsa da 12.1 milyar ışık yılı uzaklığından dolayı, incelenmesi oldukça zor bir kara deliktir. Bu kara delik, X ışınlarından radyo dalgalarına kadar, hatta gama ışınlarına kadar oldukça büyük bir radyasyon kaynağıdır.
Holmberg 15A..
Güneş kütlesi: 40 milyar
Bizden 700 milyon ışık yılı uzaklıkta olan Holmberg 15A, 1937 yılında Erik Holmberg tarafından keşfedildi. Gözlemlenen en büyük çekirdeğe sahip olduğu gerekçesiyle kısa sürede, oldukça büyük bir şöhrete kavuştu. Ancak sonrasında bunun yanlış olduğu açıklandı. Çekirdeği olmasa da kendisi, 40 milyar güneş kütlesi ağırlığı ile şöhretini devam ettirdi.
TON 618..
Güneş kütlesi: 66 milyar
TON 618, 66 milyar Güneş kütlesiyle şimdiye kadar keşfedilen en büyük kara deliktir. 10.4 milyar yaşında olduğu tahmin edilen TON 618’in, bir galaksinin merkezinde bulunan dev bir kara deliğin etrafında dönen, yoğun derecede sıcak gazdan oluşan bir kuasar olduğuna inanılıyor. olan TON 618’i çevreleyen galaksi, Evrendeki en parlak oluşumlardan birisi. Ancak Dünya’da bulunan hiçbir teleskop tarafından görülemez..
Kaynak-Webtekno
