KUZEYEGEHABER-Gençlerin özellikle sınav dönemlerinde dikkat eksikliği nedeniyle kullandığı ilaçlar, kimi öğrencileri tedavi ederken kimi öğrenciler için tehlike oluşturuyor.
Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Coşkunol, ilaçların reçetesiz kullanımda yan etkileri olduğuna dikkat çekti. Etüt merkezinde görev yapan psikolog Evrim Altun da ailelerin, çocuğun başarısızlığını genelde dikkat eksikliğine bağladığını vurguladı.
Üniversite sınavına hazırlanan bazı gençler, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna bağlı olarak kırmızı reçeteli ilaçları kullanıyor. Gençlerden bazıları, psikiyatrist kontrolünde belirlenmiş tedavi planına uygun dozda ilaçları kullanırken, bazıları kendi teşhislerini koyarak, ilacı temin ediyor.
Birçok genç, sınav ve ödev gibi performans gerektiren aktivitelere hazırlanırken, tanısı koyulmuş dikkat bozuklukları olmasa da verim alabilme umuduyla bu ilaçları elde etmeye çalışıyor. Uzmanlar, bu uyarıcı ve dikkat artırıcı ilaçların içerdiği kimyasal maddeler nedeniyle bağımlılık oluşturabileceği konusunda gençleri uyarıyor.
Reçetesiz kullanımda yan etkilere neden olan uyarıcı ilaçlar hakkında uyarılarda bulunan Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Coşkunol, “Kullanımla ilgili birtakım mitler ve düşünce kalıpları da oluşuyor. Bu düşünce kalıpları ağızdan ağza dolaşıp, ilaç kullanımını gençler arasında yaygınlaştırabiliyor.
Sınav dönemlerinde dikkatle ilgili sorunların çok kafaya takılması, bir süre sonra o kişilerin bu ilaçları elde etmek için bir takıntılı çabaya girmelerine neden oluyor. Bu çaba da ilacın etkisinin bir süre sonra yeterli olmamasına sebebiyet veriyor. Düşük dozlarda başlayıp, giderek sorunları kafaya taktığı için dozlar artıyor. Bu da bağımlılığa neden oluyor” dedi.
‘KALICI ÖĞRENME BECERİSİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR’
İlaçların, ders çalışmaya yönelik performansı artırabilmek ve daha uzun süre ders çalışma sağlayabilmek için kullanılan uyarıcılar olduğunu aktaran Prof. Dr. Coşkunol, “Aynı zamanda bu ilaçlar canlılık da verdiği için gece uykusunu etkiliyor ve geceler boyu az uykuyla çalışabilmeyi sağlıyor.
Bu ilaçlar ile ilgili en önemli dezavantaj kullanımlarının tıbbi nedene bağlı olmaması durumunda ortaya çıkabilecek olan yan etkiler. İlaç kullanılırken bir süre sonra dikkatin daha fazla dağılması şeklinde, her alanda performansın bozulması şeklinde bir durum ortaya çıkartabiliyor.
Uzun süre uykusuzluklar öğrenme becerisini de olumsuz yönde etkiliyor ve kişilerde kalıcı öğrenme durumu bozuluyor. Mantıklı karar verme durumu bozuluyor. Bu tür uyarıcılar konusunda gençlerin çok dikkatli olması ve bir hekim tarafından verilmediği zaman kullanmamaları gerekiyor. Bizim gördüğümüz vakalar, ilaç kullanımının fazla olduğunu düşündürtüyor” diye konuştu.
‘DİKKAT BOZUKLUĞU TESPİT EDİLMELİ’
Özellikle lise son sınıfta ya da üniversitelerde performans gerektirecek sınavlar öncesinde ilaçların çok sık kullanıldığını anlatan Coşkunol, “Hepimizde üç aşağı beş yukarı belli bir dikkat eksikliği vardır. Birtakım sınavlarda dikkat hatasını belli bir oranda yapmak çok normaldir.
Yorgunluk olduğu zaman dikkatin bozulması çok doğaldır. O nedenle de böyle bir şeyin ne kadarının doğal olduğunu ne kadarının doğal olmadığını mutlaka bir uzmanla konuşmak gerekiyor. Uzmanlar ilaç tedavisine gerek olup olmadığına karar vermeli. İlaçların verdiği enerji aslında bizim zihnimizin enerjisi. Biz bunu çok yüksek dozlarda kullanmaya başladığımız zaman beynimizde olan değişiklikler, ilacı kullanmadığımız zamana daha içine kapanık, daha mutsuz, daha çok yemek yiyen kişiler olmamızı sağlıyor. Kişi giderek daha fazla miktarda ilaç kullanıyor, bu tolerans denilen durumu oluşturuyor. Kişi sürekli ilacı istiyor, bağımlılık oluşuyor” dedi.
Kişide ancak gerçek anlamda dikkat eksikliği varsa bu ilaçların kullanılması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Hakan Coşkunol, “Aksi takdirde, sadece bir sınavdaki performansı yükseltmek için bir ilacın kullanılmasını asla önermiyorum. Dikkat eksikliği olduğunda, durumu tedavi ettiği için doz da artmıyor.
Hekimlerin tanıyı koyduğu durumlarda bağımlılığı görmüyoruz, dikkat eksikliği olmayan ve bunu takıntı gibi kullanan kişilerde bağımlılık görüyoruz.
Kişiler kendilerinde dikkat eksikliği olduğuna kendilerini ve çevresindekileri ikna edip, reçetelendirip, bu ilaçları temin edebiliyorlar. İllegal bir pazar da oluşabiliyor, başkalarının reçetelerini ücret vererek alabiliyorlar” diye konuştu..
Kaynak-DHA
